دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
مجله مطالعات ایرانی
1735-0700
2980-8766
18
36
2020
02
20
اِسپَرغَم و ویژگیهای آن در متون ایرانی (با تکیه بر متون ایرانی کهن)
1
20
FA
ندا
اخوان اقدم
0000-0002-8097-6518
عضو هیأت علمی و مدیر گروه پژوهشی تاریخ هنر پ
n.akhavanaghdam@gmail.com
فریبا
شریفیان
عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی
sushansfar@gmail.com
10.22103/jis.2019.12230.1844
واژۀ اسپرغم که به صورتهای مختلف در متون به کار رفته است به طور کلی به گلها و گیاهان خوشبو اطلاق میشود. امروزه در بیشتر متون فارسی به جای این واژه معادل عربی آن یعنی ریحان به کارمیرود. ریحان نیز در عربی هم معنی با گل و سبزه است. اگر ردّپای این گیاه را که فواید و خواص درمانی متفاوت و متعددی برای آن در نظر می-گیرند در متون کهن ایرانی دنبال کنیم به داستانها و اسطورههایی پیرامون پیدایش و ویژگیهای آن برمیخوریم و همچنین با کاربرد ویژۀ این گیاه در برخی مراسم آیینی آشنا میشویم. این مقاله در نظر دارد با تکیه بر آنچه که در متون ادبی و نیز گیاهشناسی دربارۀ اسپرغم وجود دارد خواص و فواید آن را تحلیل و بررسی کند و دلیلی برای این ویژگی-ها ارائه دهد. به نظر میرسد که داستانها و اسطورههای پیرامون این گیاه متأثر از خواص و فواید آن خلق شدهاند و همچنین کاربرد گستردة این گیاه در سفرهها و مراسم آیینی نشان از حضور اهورهمزدا و امشاسپندان در این مراسم دارد.
متون ایرانی,اسطوره,گیاهان دارویی,اسپرغم,ریحان
https://jis.uk.ac.ir/article_2556.html
https://jis.uk.ac.ir/article_2556_c1c4508ccde3e870737b8531505982f8.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
مجله مطالعات ایرانی
1735-0700
2980-8766
18
36
2020
02
20
بازتاب مفاهیم اساطیری در هنر جواهر سازی دوره هخامنشیان
21
48
FA
آرزو
اسدی
دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی ، واحد کازرون
arezoo.asadii@yahoo.com
فرنگیس
درویشی
هیات علمی گروه باستان شناسی دانشگاه آزاد کازرون
farandarvishi@gmail.com
10.22103/jis.2020.10241.1726
چکیده <br /> هنر جواهر سازی در کنار هنرهای دیگر دوره هخامنشیان نمایانگر شکوه و عظمت امپراطوری کورش کبیر و جانشینانش بود.نقوش و نمادهای منقور بر جواهرات و زیورآلات دوره هخامنشیان، در واقع نموداری از پیشینه ی باورها و اعتقادات کهن ایران باستان است که در قالب هنر عصر هخامنشیان خلاصه می شود.کاربرد این مفاهیم نمادین در هنر جواهر سازی این دوره، متاثر از عناصر فرهنگی، دین، مذهب و اساطیر ادوار قبل و نیز تأثیر پذیری از مناطق همجوار امپراطوری هخامنشیان است. هدف از این پژوهش شناخت و مطالعه ی برخی از نمادها و مفاهیم اساطیری است که به صورت برجسته در هنر جواهر سازی و زیورالات دوره هخامنشی به کار رفته است.در این مقاله با بررسی نقوش منقور بر نمونه هایی از این آثار مانند دست بندها، گردن بندها و گوشواره ها در موزه بریتانیا، مهیو، بوستون و لوور، مشخص گردید که بازتاب باورها و اعتقادات در قالب مفاهیم نمادین در هنر آن دوره به ویژه هنر جواهر سازی به روشنی دیده می شود.شاهد این ادعا نقوش و مفاهیم نمادینی است که به کرات در آثار هنری هخامنشیان می توان دید، از جمله استفاده از شیر- دال(گریفین) که یک موجود ترکیبی است در دستبند یا بازوبند، نمایش فروهر در قالب گردنبند و همچنین استفاده از خدای بس در گوشواره و آویزهای تزیینی است.
کلید واژگان: هنر جواهر سازی,هخامنشیان,نقوش اساطیری,نمادها,زیورآلات
https://jis.uk.ac.ir/article_2557.html
https://jis.uk.ac.ir/article_2557_8b7eefd9aab00e9d803efcf0a4a5342a.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
مجله مطالعات ایرانی
1735-0700
2980-8766
18
36
2020
02
20
بررسیِ سه بزهِ گرشاسب و تطبیق آن با نظریۀ کنشِ سهگانۀ «ژرژ دومزیل»
49
71
FA
علی اصغر
زارعی
0000-0002-9409-9907
عضو هایت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آباده
zarei9595@gmail.com
10.22103/jis.2018.12188.1842
از سال (1938) که برای نخستین بار، ساختارِ «کنشهای سهگانه» یعنی ادارۀ «امور دینی»، «سلحشوری» و «فراوانی و باروی» به کوشش «ژرژ دومزیل»، در اساطیر هند و اروپایی، آشکار شد؛ بررسی در مورد هر یک از آن کارکردهای سهگانه، در اقوامِ گوناگونِ خانوادۀ «هند و اروپایی» شروع گردید و پژوهشهای ارزندهای را برای اسطورهشناسیِ تطبیقی، به ارمغان آورد. در زیرمجموعۀ کنشِ دوم، یعنی «جنگاوری و سلحشوری»، سه کنشِ دیگر شناخته و معرفی شد؛ که به سه «بزه»، یا «گناهان سهگانۀ» پهلوان، در اقوامِ هند و اروپایی میپرداخت. ساختار این اسطورهها چنان است که جنگجویی بنام و مشهور، مرتکب سه گناه، در قبالِ سه کنشِ «ایزدی»، «پهلوانی» و «باروری» میشود و معمولاً با کنشِ سوم، از پای درمیآید. در این پژوهش، تلاش میشود تا سه گناهِ «گرشاسب» یعنی: خوارداشتِ دین مزدیسنا، خاموش کردن آتش و آمیختن با یک پری، بررسی و با کارکردهای سهگانه، تطبیق داده شود. این پژوهش از نوع کتابخانهای، تطبیقی و توصیفی است.
بزه,پهلوان,کنشهای سهگانه,گرشاسب
https://jis.uk.ac.ir/article_2558.html
https://jis.uk.ac.ir/article_2558_90945e0015f8b5873e30f89436493816.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
مجله مطالعات ایرانی
1735-0700
2980-8766
18
36
2020
02
20
فره از پوروشسب روی برتافت یا برنتافت؟
73
94
FA
سارا
سیدخلیل اللهی
دانشجوی دکتری فرهنگ و زبانهای باستانی ایران، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
sarakhalilollahi@gmail.com
محسن
ابوالقاسمی
استاد کامل، عضو هیئت علمی فرهنگ و زبانهای باستانی ایران، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
ghasemim@ut.ac.ir
10.22103/jis.2019.12645.1865
اسطورهها در تاریخ اقوام و ملل گوناگون، کارکردهای متفاوت و متنوّعی دارند و تاریخ حیات آنها هیچگاه رو به زوال ننهاده بلکه از سبکی به سیاق دیگر درآمده و نوع کارکردش متفاوتشدهاست. در زمینۀ فرّه و انواع آن، مطالب زیادی نگاشتهشدهاست امّا در کمتر یادداشت و مقالهای به فرّه پدر زردشت، ظلمهایی که پدر بر زردشت روا میدارد و انتقال فره از مادر به زردشت نوشتهشده، درحالی که باور عموم براین است که در صورت اندک لغزش و گمراهی، فرّ، از فرد مورد نظر روی برمیتابد ولی در متون، به روی برتافتن فرّه از پدر زردشت اشارهای نشدهاست. این نوشتار برآن است تا به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و براساس دادههای کتابخانهای به نتیجۀ قابل قبولی دراینخصوص دستیابد و به این پرسش پاسخ دهد که چرا فرّه از پدر زردشت روی برنتافت یا دستکم در منابع اشارهای به آن نشدهاست. از آنجا که فرّه، در اوستا انواع مختلفی از قبیل فرّکیانی، فرّایرانی و فرّموبدی، و در متنهای پهلوی افزونبر اینها فرۀایزدی، فرۀشاهی، فرۀدین، فرۀ ایرانشهر و فرۀهمگان و ... نیز آورده-شدهاست، این اشارهنشدن میتواند بدینسببباشد، که برتافتن فرّ، برای کسانیبوده که به مشروعیّت و تاییدیۀ الهی – یعنی برخورداری از موهبت فرۀایزدی و فرۀکیانی- نیاز-داشتندکه مخصوص پادشاهان بودهاست، ازسویدیگر، پوروشسب بهسبب خویشکاری و با برخورداری از فرۀهمگان و با نیروی معجزهآسایهوم، فرزندی شایسته چون زرتشت مییابد. پوروشسب با علم براینکه فرۀایزدیِفرزندش، نگاهبان ویخواهدبود، بهظاهر در راه نابودی-فرزندش قدمبرمیدارد تا بیش از پیش، نشانِ معجزات پیامبریزرتشت آشکارشود.
"اسطوره","ایران باستان","پوروشسب","زردشت","فرّه"
https://jis.uk.ac.ir/article_2559.html
https://jis.uk.ac.ir/article_2559_3aacfd88ad2a445ecdb1c161a0b96aa1.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
مجله مطالعات ایرانی
1735-0700
2980-8766
18
36
2020
02
20
آسیب شناسیِ مطالعات مزدک شناسی
95
119
FA
عبداله
صفرزائی
0000-0002-0908-0698
گروه تاریخ دانشگاه ولایت - ایرانشهر
a.safarzaie@velayat.ac.ir
10.22103/jis.2019.12805.1876
پژوهش و تحقیق در موضوع نحلهها، فرقهها و جنبشهای دینی یا اجتماعی که با مسائل اعتقادی ارتباط دارند، مشکلات خاص خود را دارد. معمولا پیروان هر فرقه یا نحله درصددند آموزهها و تعالیم خود را بر حق جلوه دهند، اما توسط دشمنان و رقبایشان باطل و منحرف معرفی میشوند. آموزههای مزدکی از جمله این آیینهاست که در زمان پادشاهی قباد ساسانی مطرح شد. آیین مزدکی در آغاز چنان مورد استقبال قرار گرفت که حتی دیانت زرتشتی و حکومت ساسانی را به چالش کشاند. در پیِ سختگیریهای خسروانوشیروان نسبت به مزدکیان، از این فرقه تا پایان دورۀ ساسانی خبری ذکر نشده است. از قرن دوم هجری بار دیگر مزدکیان در پیوند با برخی فرقهها، شورشها و قیامها با عناوین: خرم دین، زندیق، باطنی، بدعتگر و غیره در تاریخ ایران مطرح شدند. تحقیق و مطالعه دربارۀ آیین مزدک و پیروان آن، علاوه بر مشکلات پژوهشی متداول در موضوع فِرق، به دلیل شرایط سیاسی و اجتماعی خاص دورۀ ساسانی و سدههای نخست اسلامی، مشکلات منحصر به فرد خود را دارد. هدف این نوشتار تحلیل و تبیین مشکلات و آسیبهایی است که دربارۀ مطالعات مزدکشناسی وجود دارد. نوشته حاضر به روش تاریخی با توصیف و تحلیل دادهها با استفاده از منابع کتابخانهای انجام گرفته است.
آسیبشناسی,مزدک,مزدکشناسی,ساسانیان,زندیق
https://jis.uk.ac.ir/article_2560.html
https://jis.uk.ac.ir/article_2560_7c3570c45c4e03f589c82b2675557e92.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
مجله مطالعات ایرانی
1735-0700
2980-8766
18
36
2020
02
20
مضامین مشترک اشعار رودکی و حافظ
121
147
FA
رویین تن
فرهمند
عضو هیات علمی دانشگاه ولی عصر رفسنجان
rooyintanf@yahoo.com
10.22103/jis.2018.12441.1857
ادبیات مقابلهای، (Contrastive.literature)، یکی از شاخههای ارزشمند سنجش و مقایسة آثار مهم و شاخص یک زبان میباشد که میتواند خاستگاه و سرچشمة بسیاری از انواع ادبی و مضامین میراث مکتوب شعر و یا آثار منثور یک زبان را، نشان دهد و اثر گذاریها و اثر پذیریهایا همگون اندیشیها وروند تکوین بسیاری از انواع شعر را به لحاظ قالب و محتوا،آشکار سازد. قصةدراز دامن-حافظپژوهی و بررسیاشتراک مضامین حافظ و شاعران همروزگار و پیش از شاعر، امروزی نیست و سالهاست در این زمینه گفته ونوشتهاند. در این پژوهش، مشرب مشترک و هماننداندیشیهای رودکی و حافظ، بررسی و تحلیل شدهاست.به نظر میآید حافظ به مقدار بیشتری از شعر و غزل رودکیو یا میراث ادبی روزگار سامانی در قیاس با روزگار ما، دسترسی داشتهاست. بهار، بادهستایی، طنز، زهدستیزی، خودستایی، شادی و مدح، از مضامین همگون در اشعار به جای ماندة رودکی و غزلهای حافظ، است. حافظ، به فرم و معنای اشعار رودکی و سروده های ناب روزگار سامانی، نظر داشته و از مفردات و ترکیبات شاعرانة رودکی، سود بردهاست.
رودکی,حافظ,ادبیات مقابله ای,مضامین مشترک
https://jis.uk.ac.ir/article_2561.html
https://jis.uk.ac.ir/article_2561_f2a5d2139ca0924b8d57a873078d4176.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
مجله مطالعات ایرانی
1735-0700
2980-8766
18
36
2020
02
20
شکل گیری سلسله اشکانیان ارمنستان (سلسله آرشاکونی)
149
185
FA
مهرداد
قدرت دیزجی
دانشیار گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه ارومیه
m.ghodratdizaji@urmia.ac.ir
محمد
ملکی
دانش آموخته دکترای تاریخ دانشگاه تهران
mohammadmaleki@ut.ac.ir
10.22103/jis.2019.12408.1854
در دوران اشکانیان، ارمنستان به سبب گسترش و پیشروی روزافزون امپراتوری روم به شرق و جایگاهش در روابط ایران و روم، بیش از پیش برای پادشاهی اشکانی اهمیت یافت. هدف عمده این مقاله بررسی چگونگی شکلگیری سلسله اشکانیان ارمنستان از طریق تحلیل روابط سیاسی ایران و روم و شناساندن عوامل و زمینههای آن برای فهم بیشتر از تاریخ اشکانیان، به کمک منابع اولیه و تحقیقات جدید، است. یافتههای این جستار حکایت ازآن دارد که امپراتوری روم در برابر پایداری اشکانیان برای سلطه بر این سرزمین، میکوشید با گماردن نامزدهای هوادار خود سیطره سیاسی روم را بر این سرزمین پابرجا کند. این سیاست روم، اشراف و ناخارارهای ارمنی را، که از دخالتهای روم و تحمیل شاهزادگان دستنشانده آنان به تنگ آمده بودند، واداشت تا در پیِ هواداری از هم-پیمانان دیرینه خود در ایران برآیند. زمینه سیاسی و اجتماعی که، در نیمه نخست قرن یکم میلادی در جهت منافع ایران، بدینسان در ارمنستان پدید آمد، بلاش یکم اشکانی را بر آن داشت تا با گفتگوی سیاسی با روم و مداخله نظامی در این سرزمین، برادرش تیرداد را بر پادشاهی این سرزمین بگمارد. ارمنستانِ اشکانی که از جهات دیگر هم برای اشکانیانِ ایران اهمیت داشت، از این پس تا روی کا آمدن ساسانیان، نقش سپر دفاعی در برابر لشکرکشیهای رومیان از غرب و یورشهای چادرنشینان از شمال را برعهده گرفت.
ارمنستان,اشکانیان,بلاش یکم,تیرداد یکم,روم
https://jis.uk.ac.ir/article_2562.html
https://jis.uk.ac.ir/article_2562_4713a3f0e12997751fe3f3b90f3dfc1d.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
مجله مطالعات ایرانی
1735-0700
2980-8766
18
36
2020
02
20
بررسی چرایی مهاجرت پزشکان ایرانی عصر صفویه به هند و نتایج آن
187
213
FA
دکتر حمید
کاویانی پویا
عضو هیات علمی دانشگاه شهید باهنر، گروه تاریخ
pooya1696@yahoo.com
فائزه
شجاعی نیا
0000-0001-7412-6376
دانشگاه شهید باهنر کرمان
fayezeh.sh@gmail.com
10.22103/jis.2019.12376.1852
صفویان به عنوان نخستین حکومتی که پس از اسلام، نظامی متمرکز را بنیاد گذاشته و مذهب تشیع را در ایران زمین رسمیت بخشیدند، در شرق و غرب با حکومتهای مهم و متمرکزی همچون هند و عثمانی همسایه و هم مرز و با دولتهای این ممالک در کشاکش و گاه نیز در حالت صلح به سر می بردند. بر این مبنا دانشمندان و سیاستمداران و حتی تودة مردم در این سرزمینها در آمد و شد بوده و به تبادلات علمی، فرهنگی و اقتصادی می پرداختند. بر این اساس مقالة پیش رو درصدد است به عنوان یکی از اقشار مهم جامعة عصر صفوی به بررسی علل مهاجرت پزشکان ایرانی به هند و بررسی تاثیر آن بر دانش پزشکی گورکانیان هند بپردازد و در خلال این مسالة دریابد؛ مسائلی همچون؛ تعصبات دینی، بحران های سیاسی در دوران صفویان و از طرفی اوضاع اجتماعی، سیاسی، اقتصادی سرزمین هند تا چه حد در این مهاجرتها تاثیر گذار بوده است. از اینرو بر اساس روشی توصیفی- تحلیلی با گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و بررسی اسناد و متون سعی گردید به تحلیل داده ها پرداخت و بر این مبنا یافته های پژوهش نیز حاکی از آن است که؛ سخت گیری پادشاهان صفوی و تعصب دینی حاکم بر نظام سیاسی عصر صفوی و از سویی جوّ سیاسی و فرهنگی مساعد در جامعة گورکانی و همچنین تشویق پادشاهان هند از عالمان و دانشمندان ایرانی برای اقامت در هند از دلایل اصلی مهاجرت اطبای عصر صفویه به هندوستان بوده است.
ایران,صفوی,هند,گورکانیان,پزشکان
https://jis.uk.ac.ir/article_2563.html
https://jis.uk.ac.ir/article_2563_6340f1049cf12267182dfeb2c9480559.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
مجله مطالعات ایرانی
1735-0700
2980-8766
18
36
2020
02
20
تحلیلی بر معرفت تاریخی حافظ شیرازی
215
238
FA
محمد
کشاورز بیضایی
0000-0003-2020-3633
دانشگاه تبریز
mkeshavarz_59@yahoo.com
فرود
کشاورز بیضایی
دانشگاه شیراز
forudkeshavarz@gmail.com
10.22103/jis.2019.12451.1858
دیوان حافظ، تجسم و عصارهی منظرها، سرگذشتها وحافظهی هستیشناسانه و تاریخی ماست، که در یکی از پرآشوبترین دورههای تاریخی، رسالت پویایی جهانبینی ایرانی را، به گونهای شگفتانگیز ادا نموده است. در این میان، پیشداشتها و ویژگیهای بینش تاریخی حافظ در اشعارش، مسألهی غامض و قابل درنگی است که چندان به آن پرداخته نشده است. این جستار با روشی توصیفی- تحلیلی و استعانت ممکن از مباحث نظری هایدگر پیرامون وجود انسانی«دازاین»، با تمرکز بر دیوان حافظ شیرازی، زمینهها و آبشخورهای بینش تاریخی وی و همچنین ویژگیهای آن را در کانون توجه خود قرار داده است. دریافتههای این تحقیق نشان می-دهند که طرح بینش تاریخی حافظ در اشعارش، برانگیخته از دنیای تاریخی، تاریخمندی و خودفهمی اوست. واقعبودگی، افکندگی و پیشفهمهای تاریخی حافظ ، ظرفیتها و امکانات خاصی را در شکلگیری بینش تاریخی وی فراهم نموده است. موقعیت مهم زمانی و مکانی حافظ، در کنار آشنایی عمیق او با قرآن، شاهنامه و متون تاریخی و فرهنگی گذشته، موجب شده تا نظام معرفت تاریخی وی در برخی از آثارش، با مفاهیم و ویژگیهایی چون: تاریخ به مثابهی ابزاری در خدمت حکمت و عبرت، مشیت واختیارباوری، توجه ویژه به جامجم، اهتمام به کاربست عناصر، مفاهیم و شخصیتهای اسطورهای و تاریخی ایران، اسلام و جهان، تعریف و در قالب ایهام، تلمیح و تمثیل، به گونهای سحرانگیز و ازلی در دیوانش متجلی شود.
حافظ شیرازی,دیوان,تاریخ,معرفت,دازاین
https://jis.uk.ac.ir/article_2564.html
https://jis.uk.ac.ir/article_2564_ee7407e5f931fc4a372ea6932e061947.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
مجله مطالعات ایرانی
1735-0700
2980-8766
18
36
2020
02
20
اسطوره و سیاست:کهنالگوهای رفتاری در ایران باستان و تداوم آن در حوزه قدرت و سیاست
239
267
FA
فاتح
مرادی
دانشگاه علامه طباطبائی
fateh.moradi@yahoo.com
10.22103/jis.2019.12257.1845
اسطوره در جهان همواره با حوزه قدرت و هویت رابطه تنگاتنگی داشته است. نقش آن نیز در ایران مستثنی از این وضعیت نیست، چراکه تاریخ جغرافیای ایران همواره زایشگر اساطیر گوناگون بوده است. امرسیاسی و سیاست نیز در پیوند با این وضعیت قرار داشته و هیچگاه بهدوراز اسطوره گرایی قرار نبوده است. اساطیر موجب تداوم و بازتولید رفتاری بویژه از طریق کهنالگوهای جمعیاند، این کهنالگوها در طول تاریخ تداوم داشته و در حافظۀ تاریخی و ناهشیار جمعی باقیماندهاند. متون کهنی چون اوستا متأثر از اسطوره و تولیدگر اسطورههای نو به اشکال مختلف در زندگی و قدرت میباشد. بطور نمونه؛ کهنالگوهای قهرمان، پیرفرزانه، آنیما و آنیموس و امثالهم بر امرسیاسی در ادوار تاریخی مختلف ایران اثر گذاشته و در تحولات آن نقش داشتند. بر همین روال امروزه نیز سیاست و هویت اثرپذیری زیادی از اسطوره گرایی دارد، که از طریق حافظه جمعی جریان دارد. به نظر میرسد این وضعیت در ایران با شدت بیشتری همراه است.
اسطوره,سیاست,کهنالگو,قدرت
https://jis.uk.ac.ir/article_2565.html
https://jis.uk.ac.ir/article_2565_2f4772e505dfe11bea30559f907a75bf.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
مجله مطالعات ایرانی
1735-0700
2980-8766
18
36
2020
02
20
بازسازی جنگهای اشکانیان با سلوکیان و رومیان در متون اسلامی
269
294
FA
فرشید
نادری
تاریخ، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده ادبیات، ایران ، اهواز
farshid.naderi@yahoo.com
زهره
تقی پور بیرگانی
ایران، اهواز، دانشگاه شهید چمران اهواز
zohrehtaghipour1371@gmail.com
10.22103/jis.2019.11868.1826
چکیده<br /> بر پایة روایات متون اسلامی میتوان آگاهیهای پراکندهای دربارة تاریخ اشکانیان به دست آورد. گزارشهای این منابع چنان پراکنده و اشارهوار هستند که به سختی میتوان ردپایی از تاریخ واقعی اشکانیان را در آنها جستوجو کرد. یکی از نکات قابلتوجه در این متون، تقابل نظامی اشکانیان با سلوکیان و رومیان است که گزارشهای تاریخی دورة اسلامی به شکلی مبهم و گذرا به آن پرداختهاند. در این پژوهش پس از اشارهای کوتاه به جایگاه تاریخ اشکانیان در متون اسلامی، کوشش خواهدشد آگاهیهایی که دربارة جنگهای اشکانیان با سلوکیان و رومیان در این متون برجای ماندهاست، مورد بررسی قرارگیرد. مطالعۀ تطبیقی رویاروئیهای نظامی اشکانیان با سلوکیان و سپس رومیان از خلال گزارشهای تاریخی دورة اسلامی با تاریخ واقعی این دوران و آنگاه بازسازی احتمالی این نبردها هدف این جستار است. بر اساس نتایج به دست آمده، میتوان با احتیاط، سه نبرد گزارش شده در متون اسلامی را بازسازی و تاریخگذاری کرد. <br /> واژگان کلیدی: اشکانیان، متون اسلامی، سلوکیان، رومیان، اشک، گودرز، بلاش.
اشکانیان,متون اسلامی,سلوکیان,رومیان,اشک
https://jis.uk.ac.ir/article_2566.html
https://jis.uk.ac.ir/article_2566_6cae9bab33a89fbeb8aa5e9b04db8dee.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
مجله مطالعات ایرانی
1735-0700
2980-8766
18
36
2020
02
20
تاثیر نگارگری عصر صفوی در بازسازی داستانهای اساطیری ایران « تهمورث دیوبند به روایت شاهنامه طهماسبی »
296
319
FA
زهره
نوری
انتشارات سمت
z.noori6154@gmail.com
مهدیه
محمودآبادی
دانشگاه سیرجان
m_mahmoudabadi9@yahoo.com
10.22103/jis.2019.10278.1730
بشرهمواره برای بیان اسطوره هایش ازشیوه های گوناگونی چون نگارش ونقاشی سود جسته است ومتون ونگاره های بسیاری از خود به یادگارگذاشته است. آثار بیشماری که در جای، جای جهان، از کهن ترین دوران حیات بشری، به صورت نظم و نثر و نقش به جای مانده است، تلاشی برای بیان اسطوره هاست که گاه با توجه به تغییر در شیوه های بیان و نیز گذر زمان، تحولاتی را نیز بر اساطیر وارد کرده است. تاریخ اساطیری ایران نیز بازگو شده بر مبنای چنین شیوه هایی است که در طول هزاره های گذشته ؛ روایات شفاهی، متون، نگاره ها، حکاکی ها و نقاشی های بسیاری را به خود اختصاص داده است. از میان اسطوره های بیشمار ایرانی ، داستانی نیز درباره ی تهمورث است. اسطوره ی این پادشاه دیوبند ایرانی، در بسیاری از متون و گاه نقاشی های گذشته درج شده است که شاید شاخص ترین این نقوش ، نگاره تهمورث در شاهنامه طهماسبی باشد. تحلیلی بر این نگاره نشان می دهد که هر چند نحوه شکل پذیری اسطوره در این نقاشی، مبتنی بر اشعار فردوسی است، اما ساخت کلی این نقوش مفاهیمی دربر دارد که به شناخت اساطیری داستان از منظر دیگری پرداخته است و نقاش این عهد بنیان اساطیری ویژه ای را برای روایت رقم زده است.دراین پژوهش به شیوه کتابخانهای و براساس منابع سعی شدهاست تا تحلیلی روشن از شناخت اسطورهای نگارگر این نقش ارائهشود.
تهمورث,دیوبند,شاهنامه طهماسبی,نگاره,شناخت اساطیری
https://jis.uk.ac.ir/article_2567.html
https://jis.uk.ac.ir/article_2567_b56650235bcb6a8bdb303bb408d50dd3.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
مجله مطالعات ایرانی
1735-0700
2980-8766
18
36
2020
03
18
اصل مجله همراه با تصویر جلد
1
320
FA
10.22103/jis.2020.2602
https://jis.uk.ac.ir/article_2602.html
https://jis.uk.ac.ir/article_2602_667bdab53e7989a2f941c90aec9b4c69.pdf