واکاوی جایگاه خواجه اتابک علاءالدین و اتابک قطب‌الدین محمد در کرمانِ گذشته و حال

نویسنده

استادیار بخش تاریخ دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

   همزمان با حاکمیت سلاجقۀ کرمان (583-433ه.ق) به مانند سلاجقۀ بزرگ، دیوان­هایی مانند دیوان وزارت، دیوان استیفا، دیوان انشا و مناصب دیگری همچون اتابکی و دادبگی وجود داشت. اتابک علاءالدین­ بوزقش و پسرش اتابک قطب­الدین­ محمد، دوتن از اتابکان سلجوقی کرمان هستند که به رغم نقش بسیار مؤثر و کارآمدشان در برهه­هایی از تاریخ کرمان، کمتر مورد عنایت محقّقان قرار گرفته و بسیاری از زوایای زندگی آنان در هاله­ای از ابهام قرار دارد. از همین رو نوشتار حاضر بر آن است تا با روش تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه­ای و تحقیق میدانی(بررسی مقبرهء خواجه اتابک)، در گام نخست به معرفی این دو اتابک و خدمات سیاسی- فرهنگی آنها پرداخته، در دومین گام، وضعیت امروزی مقبرۀ آنان را یادآور شود. نتیجه آنکه اگرچه این دو اتابک، روزگاری اقتدار داشته و منشأ خدمات فراوانی در کرمان دیروز بوده­اند اما در میان کرمانیان امروز نه تنها نامی از آنان برده نمی­شود، بلکه مقبرۀ آنان نیز با بی­مهری تمام در گوشۀ یکی از محله­های قدیمی کرمان، رها شده است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Status of Khaje Atabak Ala’addin and Qutbaddin Mohammad in Kerman; Past to Present

نویسنده [English]

  • Jamshid Rousta
Assistant Professor, Shahid Bahonar University of Kerman
چکیده [English]

  During the reign of Seljuks of Kerman (433 -583-A.H) like that of the Great Seljuks, there were  Divans like Divan of Ministry, Divan of letters, Divan of Justice and other offices such as Atabaki and Dadbegy. Despite their very effective role at this stage of the history of Kerman, Ala’addin Boozghosh and his son Qutbaddin Muhammad, two of the Seljuks of Atabakan of Kerman, have been less regarded by researchers and many aspects of their lives are ambiguous. Therefore, the present study, through an analytical method and using library resources and field research (investigating the mausoleum of Khajeh Atabak), the first step, is to introduce these two Atabaks and their political-cultural services, and in the second step mentions the condition of their mausoleum today. The results show that although the two Atabaks were once were of authority and did great service in  Kerman of the past, today they are not remembered by the public and their  mausoleums are also abandoned and ignored in one of the old quarters of Kerma

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kerman
  • Seljuks
  • Ala’addin Boozghosh
  • Qutbaddin Muhammad
  • Mausoleum of Khajeh Atabak

مراجع

کتابنامه
الف. کتاب­ها
1. اقبال، عباس. (1338).وزارت در عهد سلاطین بزرگ سلجوقی. تهران: دانشگاه تهران.
2. بویل،جی .آ. (1380). تاریخ ایران کمبریج. ج 5. حسن انوشه. تهران: امیرکبیر.
3. پورصفر، شهرزاد. (1386). بررسی تزیینات مقبرۀ خواجه اتابک. کرمان: کرمان شناسی.
4. جوینی، علی بن احمد منتجب الدین. (1384).عتبه­الکتبه. به تصحیح محمد قزوینی و عباس اقبال آشتیانی، تهران: اساطیر.
5. حاتم، غلامعلی. (1379). معماری اسلامی ایران در دوره سلجوقیان. تهران: جهاد دانشگاهی.
6حافظ ابرو، ابوحامد شهاب­الدین­عبدالله­خوافی. (1378).جغرافیای حافظ ابرو. بی­جا: بی­نا.
7. حسینی، صدرالدین.( 1382) اخبارالدوله السلجوقه. جلیل نظری، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی.
8. خواندمیر، غیاث­الدین. (1353). حبیب­السیر فی اخبارالبشر. بی­جا:کتابفروشی خیام.
9.خبیصی، محمد ابراهیم. (1373). سلجوقیان و غز در کرمان­. با مقدمۀ پاریزی. بی­جا: صفا.
10. راوندی، محمدبن­علی­بن­سلیمان. (1363). راحه­الصدوروآیه­السرور در تاریخ ­آل سلجوق. تصحیح محمد اقبال، تهران: امیرکبیر.
11. شبانکاره­ای، محمدبن­علی. (1363). مجمع­الانساب.تصحیح­ میرهاشم محدث. تهران: امیرکبیر.
12. قدیانی، عباس قدیانی. (1387). فرهنگ جامع تاریخ ایران. ج1 . تهران: آرون.
13. کرمانی، افضل­الدین. (2536). عقدالعلی­للموقف­الاعلی. به­اهتمام عامری نائینی. تهران: روزبهان.
14. __________(1326). بدایع الازمان فی وقایع کرمان. به اهتمام بیانی.تهران: دانشگاه تهران.
15. کیانی، محمدیوسف. (1388).تاریخ هنر و معماری ایران در دوره اسلامی. تهران: سمت.
16. کونل، ارنست. (1347). هنر اسلامی. ترجمۀ هوشنگ طاهری. تهران: بی­نا.
17. محرابی کرمانی، سعید. (1383). مزارات کرمان. به اهتمام کوهی کرمانی. کرمان: کرمان‌شناسی.
18. مرسل­پور،محسن. (1387). تاریخ سلجوقیان کرمان.کرمان: مرکزکرمان­شناسی.
19. مستوفی، حمدالله . (1364). تاریخ گزیده. تصحیح عبدالحسین نوایی. تهران: امیرکبیر.
20. ملایری، محمدمهدی. (1379). تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانى به عصر اسلامى. ج5. تهران: طوس.
21. میرخواند، محمد بن خاوند شاه بلخی. (1375). روضه الصفا. تهران: علمی.
22. منشی کرمانی، ناصرالدین.(1362). سمط العلی للحضره العلیا. تصحیحِ اقبال،تهران: اساطیر.
23. وزیری، احمدعلی­خان. (1370). تاریخ کرمان. تصحیح باستانی پاریزی. تهران: علمی.
24. یوسفی­فر، شهرام. (1387).تاریخ تحوّلات ایران در دوره سلجوقیان. تهران: پیام نور.
ب. مقاله­ها
25. خیراندیش، عبدالرسول و مجتبی خلیفه(1386). «تجارت دریایی ایران در دورۀ سلجوقی، سده­های 5 و 6هجری (باتأکید بر نقش بندر تیز)». مجلۀ علوم انسانی دانشگاه الزهرا. شماره65، صص 71 تا 92.
26. روستا، جمشید. (1392).«تحلیلی بر منصب وزارت سلاجقه کرمان». پژوهش­های علوم تاریخی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. دوره 5، شماره 1، صص 75 تا 95
مجله مطالعات ایرانی
دوره 16، شماره 31
شهریور 1396
صفحه 81-99

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار