گونه‌ها و زمینه‌های کاربرد زیرزمین در معماری و شهرسازی ایران

نوع مقاله : علمی

نویسنده

دانشگاه هنر اسلامی تبریز

10.22103/jis.2023.20077.2378

چکیده

زیرزمین یکی از فضاهای رایج در اغلب بناهاست که از گذشته‌های دور تا کنون مورد استفاده بوده است. فضاهای زیرزمینی در دوره‌های گذشته و معماری و شهرسازی سنتی در اشکال و مقیاسها و زمینه‌های گوناگون استفاده می‌شده‌اند. بطوریکه بسیاری از این فضاها و تجارب احداث آنها کماکان مورد استفاده می‌باشد.
هدف این مقاله، بررسی زمینه‌ها، گونه‌ها و نحوه کاربرد فضاهای زیرزمینی در دوره‌های گذشته و معماری سنتی ایران است که در این راستا، مهمترین پرسش این مقاله عبارت است از اینکه "ضرورتها و گونه‌های فضاهای زیرزمینی در معماری و شهرسازی سنتی ایران کدامند؟ روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش، روش تحقیق تاریخی_تحلیلی با رویکرد کیفی و کمی است که با شیوه-های مطالعه اسنادی، کتابخانه‌ای و بررسی نمونه‌های موردی است.
حفاری زمین، تپه‌ها و کوهها و پناه بردن به زیرزمین باعث علاوه بر حفاظت کاربران و اموال آنها، به ایجاد فضاهایی ماندگار در طول تاریخ گردیده است. این فضاها بدلیل منحصربفرد بودن از نظر فرم و منظر بیرونی و درونی از جذابیت و خاطره‌انگیزی بالایی بویژه برای گردشگران و غیرساکنان ارائه می‌دهد. توجه به ویژگیهای مثبت این فضاها بویژه در روستاها می‌تواند در حفظ هویت بومی آنها نقش موثری ایفا نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Types and Contexts of Underground in Iranian Architecture and urbanism

نویسنده [English]

  • Asghar Molaei
دانشگاه هنر اسلامی تبریز
چکیده [English]

The basement is one of the most common spaces in most buildings that has been used since ancient times. Underground spaces have been used in past periods and traditional architecture and urban planning in various shapes, scales and contexts. Many of these spaces and their construction experiences are still in use.
The purpose of this article is to study the contexts, types and applications of underground spaces in the past and traditional Iranian architecture. In this regard, the most important question of this article is that "the necessities and types of underground spaces in architecture and what are the traditional urban planning of Iran? The research method used in this research is a historical-analytical research method with a qualitative and quantitative approach that is based on documentary study methods, library and case study.
Excavation of land, hills and mountains and sheltering in the basement, in addition to protecting users and their property, has created lasting spaces throughout history. These spaces are very attractive and memorable, especially for tourists and non-residents, due to their uniqueness in terms of external and internal form and landscape. Paying attention to the positive features of these spaces, especially in rural areas, can play an effective role in preserving their native identity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Underground space
  • Typology
  • Underground city
  • Traditional Architecture and Urbanism
  • Climate