بررسی منصب ادبی قصّه خوانی درباری در ادب فارسی

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

دانشگاه شهید باهنر کرمان

10.22103/jis/jis.2024.20144.2383

چکیده

دربار پادشاهان از دیرباز جلوه‌گاه آیین‌ها و مناسباتی بوده است که با ریشه‌های ادب و تاریخ هر ملّت پیوند خورده و به دنبال آن، فرهنگ و تمدّن پیشینیان به گونه‌ای تسلسل‌وار در تاریخ آیندگان ثبت گردیده است. قصّه‌گو و قصّه‌خوانی به عنوان یکی از مناصب و آیین‌های ادبی در دربار سنّت دیرین ادب شفاهی را تجدید می‌نماید. در ادب شفاهی ایران سیر و تحوّل این منصب با راویان روایات حماسی آغاز می‌گردد، سپس در سده‌های هشتم به بعد با نام قصّه‌خوان و دفترخوان رواج می‌یابد و در نهایت از آغاز دوره صفویّه از آن با نام نقّال یاد می‌شود. از آن روی که ادبیات در دربار و اجتماع قابل تفکیک و حائز اهمّیّت است در این جستار، سعی و کوشش بر آن است تا این منصب ادبی و آیین‌ها و آداب آن در دربار پادشاهان ایران بررسی و مکشوف گردد.در پژوهش حاضر، نگارندگان برآن‌اند که با جستجو و واکاوی در منابع تاریخی و ادبی، سیر قصّه‌خوانی و نقّالی به عنوان یکی از مناصب ادبی در دربار پادشاهان و سلاطین، تبیین آیین‌ها و مناسبات در ارتباط با آن و معرّفی و بازشناخت نام‌های برجای مانده از قصّه‌گویان و نقّالان درباری را در بازجُستی هر چند کوتاه در قلم آورند، در بخشی از مقاله نیز به پیشینۀ قصّه‌گویی وابسته به حکومت عرب و پیوند آن با قصّه‌گویی درباری در ادب پارسی پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation literary position the courtier storytelling of the persian literature

نویسندگان [English]

  • najmeh noroozi chegini
  • َAhmad amiri khorasani
  • najmeh hossini sarvari
shahid bahonar university of kerman
چکیده [English]

The court of kings has long been the manifestation of ceremonies and relations that are linked to the roots of literature and history of each nation and its path, the culture and civilization of the ancients has been recorded in a sequential way in the history of the future. Storyteller and storytelling as one of the literary relations and ceremonies in the court of the ancient tradition renews oral literature. In Iranian oral literature, the evolution of this position begins with the narrators of epic narrations, then in the eighth century onwards it becomes popular as a storyteller and a book reader, and finally from the beginning of the Safavid period it is called a narrator. Since literature is separable and important in the court and society, in this article, an attempt is made to study and reveal this literary position and its ceremonies and customs in the court of the kings of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • court
  • storyteller
  • narrator
  • oral literature
  • literary reiation