بررسی نمودهای فرهنگ سازمانی ایرانیان در آیین‌ بارِعصر ساسانی با تکیه بر شاهنامۀ فردوسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشچوی دکترای ادبیات غنایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور

چکیده

    بار به معنی اجازۀ ورود و اذن دخول دادن است و آن، آیین بر تخت نشستن پادشاه وپذیرفتن اشخاص است. بار، یکی از مهم­ترین آیین­های کشوری در ایران و یکی از آشکارترین مثال­های پیوستگی و استمرار فرهنگ این کشور و نفوذ آن درفرهنگ­های دیگر کشورهاست­. جشن­ها و مراسم رسمی و به حضور پذیرفتن سفیران و نمایندگان دیگر کشورها از ویژگی­های مهمّ فرهنگ سازمانی هستند­. فرهنگ سازمانی عبارت‌است­از مجموعه­ای از باورهای بادوام که­ از طریق واسطه­های نمادین­، مبادله می‌شوند و در زندگی کاری انسان­ها معنی پیدا می­کنند­. آیین بار، یک فرهنگ سازمانی در دربار شاهان ایران بوده‌است. به همین منظور آموختن رسوم بار­، بخشی از برنامۀ تربیت شاهزادگان، همۀ درباریان و عموم ایرانیان- هریک به فراخور حال و سطح خویش- بود­ و به‌ویژه شاهزادگان، تعلیماتی ویژه می­آموختند تا این آیین را به بهترین وجه برگزار کنند­ یا در آن حضور یابند. در این مجال با تحقیق درآیین بار در بخش تاریخی شاهنامه به روش تحلیلی و توصیفی، چگونگی بار دادن و زمان و مکان، انواع و ملزومات آن را بررسی می‌نماییم و هدف، بازنمودن بخشی از فرهنگ سازمانی غنی و دقیق ایرانیان است. درحقیقت، سؤال اساسی در این مقاله آن است که «بار» در دولت‌های ایرانی چه ماهیّت و چه جایگاهی داشته­است؟ نتایج نشان می‌دهد که بار برای ایرانیان، تنها مجالی برای دیدار شاه و مردم نبوده، بلکه حلقۀ بسیار مهمی از زنجیرۀ مستحکم و قرین توفیق مدیریّت در دولت‌های ایرانی باستان بوده که بعدها در ایران عصر اسلامی نیز تداوم یافته‌است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating Aspects of Iranian Organizational Culture in the Levee of Sassanid Court based on Ferdowsi’s Shahnameh

نویسندگان [English]

  • sedigheh ghasemzadeh 1
  • Ebrahim Vasheghani 2
1 PhD Student of Lyric Literature, Islamic Azad University of Mashhad
2 Assistant Professor, Payam Nour University
چکیده [English]

Levee is the permission for entrance to the court of the king and his sitting on the throne and admitting people. It is considered as one of the most important state regulations and one of the most obvious instances of continuity and sustainability of Iranian culture and its influence on other cultures. Formal ceremonies and celebrations, as well as, admitting ambassadors and representatives of other countries are mentioned as the most significant features of organizational culture. Organizational culture includes a set of sustainable beliefs which are exchanged through symbolic mediums and make sense in humans’ working life. Levee has been known as an organizational culture in the Iranian kings’ courts; as a result, learning its principles has been a part of educational program for the princes, all courtiers, and public people – each according to their own state and level. The princes, particularly, had special education to hold these rituals in the best way or to attend them. The present study, through an analytic and descriptive method, investigates the levee ritual in the historical part of Shahnameh, while the manner of permission, its time and location, as well as its requirements are also studies in order to represent a part of Iranian rich and exact organizational culture.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Shahnameh
  • Organizational culture
  • Levee ritual
  • Management
  • Sassanid
1. استونر، جیمز و ادوارد فری‌من. (1375). مدیریت. ترجمۀ علی پارساییان و سید محمد اعرابی. تهران: بازرگانی.
2. ایران‌نژاد پاریزی، مهدی.(1385).اصول و مبانی مدیریّت در جهان معاصر. تهران:مدیران.
3. بلعمی، ابوعلی محمّد­بن­محمد.(1386). تاریخ بلعمی. تصحیح محمدتقی بهار و محمد پروین گنابادی. تهران: هرمس.
4. پیرنیا، حسن. (1362).ایران باستان یا تاریخ ایران زمان بسیارقدیم تا انقراض دولت ساسانی. تهران: دنیای کتاب.
5. ـــــــــــــ .(1388).تاریخ ایران از آغاز تا انقراض ساسانیان. چاپ ششم. تهران: بهزاد.
6. خالقی مطلق، جلال.(1372). گل­ رنج‌های­کهن(برگزیدۀ مقالات دربارۀ شاهنامه). تهران: مرکز.
7. دهخدا، علی‌اکبر. (1377). لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران.
8. رابینز، استیفن­پی. (1390).رفتار سازمانی: مفاهیم، نظریه­ها و کاربردها. ترجمۀ علی پارساییان و سیّد محمد اعرابی. چاپ پانزدهم. تهران: دفتر پژوهش های فرهنگی.
9. رضاییان، علی. (1379). مبانی و سازمان مدیریّت. چاپ یازدهم. تهران: سمت.
10. صافی، احمد .(1380). سازمان و مدیریت در آموزش و پرورش. چاپ سوم. تهران: ارسباران.
11. فردوسی، ابوالقاسم. (1384). شاهنامه. چاپ پنجم. تهران: محمّد.
12. کریستن­سن، آرتورامانوئل.(1378). ایران در زمان ساسانیان. ترجمۀ رشید یاسمی. چاپ ششم. تهران: صدای معاصر.
13. گریفین، مورهد.(1390). رفتار سازمانی. ترجمۀ مهدی الوانی و غلامرضا معمارزاده. چاپ هفدهم. تهران: مروارید.
14. یارشاطر­، احسان و دیگران. (1380). تاریخ ایران (از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان). ترجمۀ حسن انوشه. چاپ سوم. تهران: امیرکبیر.