نمادپردازی بهشت و ملکوت در رسالات فارسی سهروردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه الزهرا(س)، تهران- ایران.

2 زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا(س)، تهران- ایران.

چکیده

در طول اعصار، بشر برای سخن گفتن از بهشت و دوزخ از "نمادها" بهره جسته است. زیرا آنها می‎توانند معانی سرشاری را در خود جای دهند و مطابق با ذهن مخاطبان گوناگون خود دچار دگردیسی شوند.
سهروردی نیز در رسالات خود با بهره‎گیری از نمادهایی همچون: مار، باز، طاووس و درخت به توصیف ملکوت، بهشت و رنج دوری از آن اشاره کرده است. با این حال وی در هیچ‎یک از این رسالات از دوزخ سخن نگفته زیرا در نگاه او، جهان مادی نقطة مقابل بهشت است که روح پس از هبوط در آن قرار گرفته است.
این پژوهش با رویکردی توصیفی- تحلیلی نمادهای مرتبط با بهشت را در رسالات فارسی سهروردی بررسی کرده و آنها را تا حدودی با نمادهای جهانی تطبیق داده است تا بتوان با درکنار هم قرار دادن آنها علاوه بر شناخت جهان‎بینی سهروردی و نگاه خلاق وی، به تفسیر بهتر این نمادها دست یافت. یافت[ نظر داور محترم جابه جایی این دو بخش بوده است. است است است]

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Symbolization of Heaven in the Persian Essays of Sohrevardi

نویسندگان [English]

  • Zahra Ameri 1
  • Mahin Panahi 2
1 Persian language and literaturein Alzahra University, Tehran- Iran.
2 Persian Language and Literature in Alzahra University, Tehran-Iran.
چکیده [English]

. Introduction
The world after death is among the key images described in different religious texts. The religious and literary functions of this world have created a twofold image which tries to receive the primary, fundamental religious descriptions on the one hand, and to take a fantastic form by entering the realm in the literature which has "imagination" as its main branch. By transducing this superficial layer and making use of different symbols, the mystics have also provided different interpretations. As such, symbols would be a special means for them with its huge semantic repertoires and the ability to transform according to the minds of their addressees. The current paper aims at examining the symbols related to Heaven and Paradise in seven essays of Shahab ad-Din Suhrawardi and finding an answer to the following question: How does Suhrawardi symbolize Heaven and Paradise in these essays and how far do these symbols go, meaning-wise?
2. Methodology
This paper tries to explore the symbols related to Paradise and Heaven in seven Persian essays of Suhrawardi with a descriptive-analytic approach. To do so, the essays have been thoroughly read and the respective symbols have been extracted.
On the other hand, the semantic function roots of these symbols in several other texts are explored in order to compare the Suhrawardi's symbols with other universal ones. It is argued that juxtaposing these symbols from different sources would not only help us better understand Suhrawardi and his ingenious views, it is also useful in interpreting those symbols.
3. Discussion
The exploration of the seven essays reveals that Suhrawardi has incorporated three important symbols, i.e. Tree, Bird, and Fountain, along with other symbols, such as Mountain and Mirror.
The use of Fountain as a symbol could be seen in the Moones al-Oshaq (and Safir-e Simorq essays. The symbol of Bird is used in four forms: Peacock, Lapwing, Roc, and Hawk. Peacock is used in Loqat-e Mooran, Lapwing in Safir-e Simorq and Loqat-e Mooran, Hawk in Aql-e Sork, and Roc in Aql-e Sork, Avaz-e Par-e Jebrail, and Safir-e Simorq.
The symbol of Tree is also used in three different senses in Aql-e Sork, Moones al-Oshaq, Loqat-e Mooran, and Fi Halat al-Tofooliah.
4. Conclusion
The current analyses show that Suhrawardi has established his thoughts on the Descension and the suffering of being away from Heaven. As he views it, the Descension was not a result of the deceive of the Devil and the collusion of Snake and Peacock, but the will of the primordial gardener himself, or the decoy of the hunter of destiny.
Although Suhrawardi does not allude to the Hell as opposed to the Heaven, his contrast of the affluent Heaven, as opposed to the miserable sublunary world, would clearly bring to the mind an opposition between the miserable Mundane and the utopian Paradise.
In symbolizing the Heaven, Suhrawardi has incorporated symbols of Tree, the Sun, Bird (Roc, Hawk, Lapwing, and Peacock), and Fountain. The Tree is a symbol of divine nature, the Sun a symbol of the pure mind, and the Fountain a symbol of ever-streaming spring of Heaven, which is, in turn, a symbol of knowledge, wisdom and eternity. The Peacock in these essays is a symbol of Gabriel or the Tenth Intellect. The concept of spirit is reflected in three symbols: Lapwing, Hawk, and Peacock.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mystical accounts
  • Symbol
  • Heaven
  • Sohrevardi’s Essays
کتابنامه
- اسدپور،رضا.(1389).«نمادشناخت ایران باستان در رسائل فارسی سهروردی». نیمسا­ل­نامة تخصصی پژوهشنامة ادیان.سال 4. شماره 7. صص 10- 26 .
- بورخس، خورخه لوئیس.(1393). فرهنگ موجودات خیالی. ترجمه مهران کندری. تهران: میترا.
- پورنامداریان، تقی.(1389). رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی. تهران: علمی و فرهنگی.
- پورنامداریان، تقی.(1390). عقل سرخ: شرح و تأویل داستان‌های رمزی سهروردی. تهران: سخن.
- پورنامداریان، تقی. (1369).« سیمرغ و جبرئیل». جستارهای ادبی. سال 23. شماره 3 و 4 ( پیاپی 90 و 91). صص 463- 478.
- پهلوان، منصور و سید عبدالمجید حسینی‌زاده.(1388). «درخت ممنوعه در متون یهودی و اسلامی». ادیان و عرفان. سال42. ش 1. صص 29- 51.
- تبریزی، شمس.(1384).مجموعه مقالات. تصحیح میترا مهرآبادی. تهران: دنیای کتاب.
- دادگی. فرنبغ .(1390). بندهشن. گزارش مهرداد بهار . چ 4 . تهران: توس.
- ستاری، جلال.(1392).مدخلی بر رمزشناسی عرفانی. چ5. تهران: مرکز.
- سجادی، سید جعفر .(1389). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی. چ9.تهران: طهوری.
- سرلو، خوان ادواردو.(1392). فرهنگ نمادها.ترجمة مهرانگیز اوحدی.چ 2. تهران: دستان.
- سهروردی، شهاب‌الدین. (1393/الف). عقل سرخ. به کوشش حسین مفید. چ9. تهران: مولی.
- سهروردی، شهاب‌الدین .(1393/ ب).فی‌حقیقۀالعشق(مونس‌العشاق). به کوشش حسین مفید.چ4. تهران:مولی.
- سهروردی، شهاب‌الدین.(1390). آواز پر جبرئیل. به کوشش حسین مفید. چ4. تهران: مولی.
- سهروردی، شهاب‌الدین .(1388/الف).روزی با جماعت صوفیان. به کوشش حسین مفید. چ3. تهران: مولی.
- سهروردی، شهاب‌الدین.(1388/ب ).صفیر سیمرغ. به کوشش حسین مفید. چ3. تهران: مولی.
- سهروردی، شهاب‌الدین .(1388/ج).فی حاله‌الطفولیه. به کوشش حسین مفید.چ3. تهران: مولی.
- سهروردی، شهاب‌الدین. ( 1388/د).لغت موران. به کوشش حسین مفید.چ3. تهران: مولی.
- شوالیه، ژان و گربران، آلن .(1388).فرهنگ نمادها. ج3. ترجمه سودابه فضایلی. تهران: جیحون.
- طاهری، قدرت‌الله.(1380).« سهروردی و تأویل داستان اسطوره‌ای رستم و اسفندیار». مجلّه مردم شناسی و فرهنگ عامه. صص 255- 278.
- طبری، محمدبن جریر. (1339). تقسیر طبری. به تصحیح و اهتمام حبیب یغمایی. ج1. تهران: چاپخانه دولتی ایران.
- فربود، فریناز و طاووسی، محمود.(1381). « بررسی تطبیقی مفهوم نمادین درخت در ایران با تأکید بر برخی متون ادبی و عرفانی ایران باستان و ایران اسلامی». فصلنامة مدرس هنر. سال 1. شماره 2. صص 43- 54.
- فولادی، علیرضا.(1389).زبان عرفان . چ 3. تهران: سخن با همکاری فراگفت.
- کتاب مقدس عهد عتیق و عهد جدید.(1388). ترجمة فاضل خان همدانی، ویلیام گلن و هنری مرتن.چ3.  تهران: اساطیر.
- لاهیجی، شمس الدین محمد.(1391).مفاتیح­الاعجاز فی شرح گلشن راز. تصحیح و تعلیق محمدرضا برزگر خالقی و عفت کرباسی. چ10. تهران: زوّار.
- محمدی‌آسیابادی، علی.(1387). هرمنوتیک و نمادپردازی درغزلیات شمس. تهران: سخن.
- میبدی، ابوالفضل رشیدالدین.(1393).کشف­الاسرار و عدّه­الابرار. به کوشش علی‌اصغر حکمت. چ9.ج9. تهران: امیرکبیر.
- مینوی خرد.(1354). ترجمه احمد تفضلی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
- نویا، پل.(1373).تفسیر قرآنی و زبان عرفانی. ترجمة اسماعیل سعادت. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- هال، جیمز. (1393). فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب. چ7.تهران: فرهنگ معاصر.
- هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان .(1392).کشف المحجوب. تصحیح محمود عابدی چ 8 . تهران: سروش.