بازتاب حماسۀ ملی بر شاهدنامه الهامی کرمانشاهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی

2 دانشجو

چکیده

شاهنامۀ فردوسی همواره به صورت یک جریان فرخندۀ فرهنگی و ادبی تا امروز ادامه و استمرار داشته است و به عنوان یک منبع ارزشمند از عناصر اسطوره‌ای و حماسی ایران، بر آثار حماسی پس از خود به ویژه حماسه‌های مذهبی تأثیر فراوان گذاشته است.
حماسه‌های مذهبی پس از زوال حماسه‌های ملّی آغاز می‌شوند. در دورۀ قاجار به دلیل نهضت بازگشت ادبی و وقوع انقلاب مشروطه و تحوّلات آن، حماسه‌های فراوانی با موضوع عاشورا و وقایع آن سروده شده‌است. یکی از منظومه‌های حماسی-مذهبی مهمّ این عصر، شاهدنامۀ الهامی کرمانشاهی می‌باشد که با تقلید از حماسۀ ملّی ایران به شرح وقایع کربلا پرداخته است.
در پژوهش حاضر ضمن معرّفی شاهدنامۀ الهامی کرمانشاهی، تأثّرات آن از شاهنامۀ فردوسی مورد بررسی قرار می‌گیرند. عناصر حماسۀ ملّی ایرانی طبق شاهنامه، شناخته و معرّفی می‌گردند و در نهایت به بازتاب این عناصر در منظومۀ شاهدنامه پرداخته می‌شود.
حماسه‌های مذهبی پس از زوال حماسه‌های ملّی آغاز می‌شوند. در دورۀ قاجار به دلیل نهضت بازگشت ادبی و وقوع انقلاب مشروطه و تحوّلات آن، حماسه‌های فراوانی با موضوع عاشورا و وقایع آن سروده شده‌است. یکی از منظومه‌های حماسی-مذهبی مهمّ این عصر، شاهدنامۀ الهامی کرمانشاهی می‌باشد که با تقلید از حماسۀ ملّی ایران به شرح وقایع کربلا پرداخته است.
در پژوهش حاضر ضمن معرّفی شاهدنامۀ الهامی کرمانشاهی، تأثّرات آن از شاهنامۀ فردوسی مورد بررسی قرار می‌گیرند. عناصر حماسۀ ملّی ایرانی طبق شاهنامه، شناخته و معرّفی می‌گردند و در نهایت به بازتاب این عناصر در منظومۀ شاهدنامه پرداخته می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reflect Of Epic in Elhami Kermanshahi's Shahed-Nameh

چکیده [English]

 
1. Introduction
The Iranian religion changed after Islam, but some of their national and religious beliefs remained in the form of mythology and epics in the people's culture, and later appeared in Shahnameh and other texts.
Ferdowsi has not seen any conflicts between being a Muslim and Shiite and preserving the ancient glories of the Iranian people and adhering to the national identity, and with his knowledge and intelligence he has achieved a wise balance between the prehistoric Iran culture and the Islamic culture (Afshari, 2000: 30).
The most influential religious epic is the Ashura incident that affects Iranian Muslims, whether consciously or unconsciously, they establish a balance between this event and their past culture.
This process continues with the Qajar government and the importance they gave to Ta'zieh and religious poems. And many influential Ashuraii poems have been written in this period.
This research is an attempt to investigate the reflection of the elements of the national epic of Iran in the epic-religious poem book of Shahednameh by Elhami Kermanshahi, who viewed Imam Hussein's uprising as an epic.
Elhami is known as "Hosseini Ferdowsi", and this name is given in the works of his contemporaries and fellow citizens. Writing this religious poem, Elhami is without a doubt one of Ferdowsi's greatest followers. He has beautifully established this proportion between the Iranian Shia, who loves Hussein ibn Ali (AS) with Iranian nationality (ibid: 28).
This great poet known as "King of Karbala's Ferdowsi" or "Husseini Ferdowsi" passed away on 1946.
He was initially a common man and being inspired to write a Masnavi, is also very considerable. If we do not hesitate about the dream of Mirza Ahmad ibn Rustam and his inspiration to write about the Third Imam of the Shiites (AS), the creation of a work with the epic side and that imitating Hakim Abolqasem Ferdowsi, is highly notable. . As we know, this style has a background in the history of Persian literature. We read the story of the changing nature of poets such as Nasir Khosrow and Sanai, and the inspiration in sleep (whether real or not), and the cutting off of material realities and turning to spiritual realities, but the story of being inspired to write an epic has a low profile and, as far as we know.
This again reveals the mystery of the survival of Shahnameh by Ferdowsi, which inspires Iranians in the creation of religious works, both in the dream and in the awakening.
 
2. Methodology
The research methodology is descriptive-analytic and based on the library method.
After introducing Ferdowsi's style in Shahnameh and the quality of the application of the epic elements of Shahnameh, the reflection of this method in Shahednameh by Elhami Kermanshahi as religious epic is discussed.
 
3 Discussion
Elhami Kermanshahi has been very much inspired by Hakim Abulghassem Ferdowsi in writing his poem; As if he had assumed for himself not to leave the scope of Shahnameh and to follow exactly the master of the Tous. One can refer to Elhami as one of Ferdowsi's best and most loyal ambassadors, whether in terms of form and type of literature, or in terms of choosing words and describing epic and battle scenes.
In what follows, some of the similarities of Shahednameh and Shahnameh are mentioned:
The use of weapons and ammunition:
In Shahednameh, like Shahname, we encounter so many cases of referring to weapons used at war.
Vocabulary:
There are many vocabularies of Shahnameh used in Shahednameh, such as:
Dezham, Abnous, Palhang, Badafreh, Angesht, Espahbod, Sandors, Bivar, Koupal, Fetrak, Hozhabr, Khoaligaran, Bargastovan, Khaftan, Bighareh, Bijadeh, Charmeh, …
Some of these words have been frequently used in Shahednameh, such as: "Binandeh". This word means "eye" in Shahnameh and although it has become obsolete in Elhami's time, it is used again with a high frequency and with the same meaning.
Similie:
According to the necessity of poetry and its epic style and description of the battle scenes, beautiful and artistic similies are used, which are more imitative of Shahnameh, and there are, of course, some innovative ones. The followings are some examples:
"Be Kerdare Baad", "Daryaye Simab", "Almasgoun", "Kan Bedakhsh", "Rakhshandeh Bargh and Khoroushandeh Bargh", "Daryaye Atash", "Azargashsb", "Baad Damaan", "Shir Dezhagah", "Daryaye Simab", "Ezhdehaye Kalim", "Mahe No", …
 
4. Conclusion
Shahednameh or Bagh Ferdows by Elhami Kermanshahi is a long, coherent, poetic narrative of the life of the third Imam of Shiite, Hussen ibn Ali (AS). This narration begins with the advent of Muawiya's death and Imam Hussein's (AS) decline of allegiance to his son, commemoration of the events of Karbala and the martyrdom of Imam and his followers and the captivity of his family until his return to Medina. The poet recounts this incident in a coherent narrative project, and this narrative never goes away from the mainstream.
Some of Shahednameh's epic elements:
Marvels
The hero of the epic, with its extraordinary actions, provokes the reader's sense of wonder and awe. Things like killing monsters, divs, lions, dragons, long and one-off battle with a massive army that is not normally made by ordinary humans. Aristotle writes about why marvels play an important role in the epics: "Extraordinary affairs, of course, are a source of pleasure and acceptance, and the proof of the proof of it is that all people when they want to quote and narrate an incident, add something to it to make it enjoyable and acceptable" (Aristotle, 1974: 106).
The context of Shahednameh is religious and historical, so we should not expect marvels in it, yet we encounter some.
Exaggeration or Hyperbole
This Kermanshahi poet has used exaggeration over other literary techniques and this has increased the epic value of his poem. The remarkable point is that these exaggerations are not claimed and inappropriate, and they are in the normal course of the story language and are often artistic.
Prophecy
In Shahednameh, some prophecies occur in the dream world. When it is quoted from the Prophet of Islam (PBUH) and Alin inb Abi Taleb (AS). In the fourth street, Mokhtar becomes aware of future through Soroush.
Rodomontade
In the rodomontade of Ashura,  the introduction of their name and descent, their religious beliefs and ethical traits, expressing their battling power and calling on their opponent, and blaming the opponent is the criterion of good and bad.
Elhami also beautifully portrays these spells in the illustration of the battles.
Revenge
This feature is also used in religious epics. In his religious epic, the poet dedicates his book "The Fourth Street" to the uprising and the taking revenge for the martyrs of Karbala.
 
Ferdowsi's Shahnameh is one of the most valuable sources of Persian language and the mirror of epic elements of Iran. One can clearly see its dominance over all the epic works after that. The effect of the ethical and religious attraction of Shahnameh has caused some poets to pay attention to wars and religious events, and epic stories with religious themes.
Shahednameh or "Four Streets of Heaven" has been written with a fine style, narrating the Ashura and Imam Hossein's uprising, imitating Ferdowsi's Shahnameh. Elements of Iranian national epic are evident in this poem, such as battle, marvels, exaggeration, prophecy, rodomontade, revenge and narration.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Epic
  • Shahnameh
  • Religious Epics
  • Shahednameh
  • Elhami Kermanshahi
کتابنامه
- ارسطو. (1353). فنّ شعر. ترجمۀ عبدالحسین زرّین­کوب. چاپ چهارم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- افشاری، مهران. (1389). «جستجویی در تاریخ مناقب­خوانی و اشاره­هایی به منظومۀ علی­نامه». مجلۀآیینۀ میراث. دو فصلنامه ویژۀ کتاب شناسی، نقد کتاب و اطلاع­رسانی در حوزۀ متون. دورۀ جدید، سال هشتم، ضمیمه شمارۀ 20، صص7- 33.
- الهامی کرمانشاهی، احمد بن رستم. (1394). شاهدنامه(چهار خیابان فردوس). روایتی منظوم از قیام سیدالشهداء(ع) به کوشش علی انسانی. تهران: چاپ ونشر بین­الملل.
- الهامی کرمانشاهی، احمد بن رستم. (1389). شاهدنامه. از امام حسین(ع) تا مختار. به کوشش علی انسانی. تهران: منیر.
- الهامی کرمانشاهی، احمد بن رستم. (1379). دیوان. شرح منظوم حماسۀکربلا به سبک شاهنامه. مقدّمه، تصحیح و تحقیق امید اسلام پناه. تهران: میراث مکتوب.
- بهار، محمّدتقی. (1355). بهار و ادب فارسی(مجموعۀ یکصد مقاله از ملک­الشعرای بهار). به کوشش محمّد گلبن. با مقدّمۀ غلامحسین یوسفی. چاپ دوم، تهران: کتاب­های جیبی با همکاری فرانکلین.
- تجربه کار، نصرت(1350).  سبک شعر در عصر قاجاریه. تهران: توس.
- دهخدا، علی­اکبر.(1330).  لغت­نامه. زیر نظر دکتر محمّد معین. تهران: دانشگاه تهران.
- دیوان­بیگی شیرزای، سید احمد. (1364). حدیقۀالشعرا.  با تصحیح و تکمیل و تحشیۀ عبدالحسین نوائی. ج اوّل. تهران: زرّین.
- رزمجو، حسین.(1381). ادبیات حماسی ایران. ج اوّل. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- رزمجو، حسین. ( (1368). انسان آرمانی و کامل در ادبیات حماسی و عرفانی فارسی. تهران: امیر کبیر.
- رویانی، وحید و فرضی­شوب، منیره. (1394). «بررسی تأثیرات شاهنامه بر حملۀ حیدری باذل مشهدی». مجلۀ جستارهای ادبی. دانشگاه فردوسی مشهد، سال 48، شمارۀ 189، تابستان، صص 113- 139.
- سپهر، محمّد­تقی لسان­الملک. (1377). ناسخ­التواریخ(تاریخ قاجاریه). چ­اوّل. به اهتمام جمشید کیانفر. تهران: اساطیر.
- سرّامی، قدمعلی. (1368). از رنگ گل تا رنج خار(شکل­شناسیِ داستان­های شاهنامه). تهران: علمی و فرهنگی. 
- شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1375). صور خیال در شعر فارسی. چاپ ششم. تهران: آگاه.
- شمشیرگرها، محبوبه. (1389).«بررسی سبک­شناسانۀ حماسه­های دینی در ادب فارسی». مجلۀ تاریخ ادبیّات.شمارۀ 64.
- شمیسا، سیروس. (1393). نقد ادبی. چاپ دوم از ویراست سوم. تهران: میترا.
- صفا، ذبیح­الله. (1383). حماسه­سرایی در ایران. چاپ سوم. تهران: فردوس.
- فردوسی، ابوالقاسم. (1391). شاهنامه. به کوشش جلال خالقی مطلق. چاپ چهارم. هشت جلد. تهران: دایرۀالمعارف بزرگ اسلامی.
-کافی، غلامرضا. (1388).  شرح منظومۀ ظهر. نقد و تحلیل شعر عاشورایی از آغاز تا امروز. چاپ دوم. تهران: عاشورا.
- محمّدی افشار، هوشنگ.(1389). «بازتاب حماسۀ ملّی در شعر مسعود سعد»، مجلۀ مطالعات ایرانی. دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان. سال نهم. شمارۀ 17، بهار.
- مدبّری، محمود. (1380). «تاریخچۀ ساقی­نامه­سرایی». مجموعۀ مقالات همایش بزرگداشت ملا بمانعلی راجی کرمانی. به کوشش یحیی طالبیان. کرمان: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی استان کرمان و عماد کرمانی.
- موسوی، سید کاظم و حمزه محمدی. (1394). «بازتاب اسطوره­های ملّی و حماسی در شعر شاعران دفاع مقدّس». نشریۀ ادبیّات پایداری دانشگاه شهید باهنر کرمان. شمارۀ دوازدهم، بهار و تابستان.
- همایی، جلال­الدین. (1381). فنون بلاغت و صناعات ادبی. چاپ بیستم. تهران: هما.