انگاره‌ها، کنش‌ها و رفتارشناسی اژدها در قصّه‌های ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دورۀ دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران

2 دانشیار زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

3 استادیار زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه رازی. کرمانشاه، ایران

10.22103/jis.2020.14727.1971

چکیده

اژدها موجودی مشترک در اسطوره، حماسه و قصّه‌های عامیانۀ ایرانی است که خاستگاه ظهور و بروز آن باورهای اساطیری و حماسی است و در اندیشه و خیال عامّه نیز پرورش یافته‌است. اژدها هم در آثار اساطیری و حماسی و هم در افسانه‌ها و قصّه‌های عامیانه ظهور می‌یابد. این پژوهش انگارۀ اژدها را در مجموعۀ چهار جلدی قصّه‌های ایرانی انجوی شیرازی به شیوۀ توصیفی- تحلیلی کاویده است. هدف از این پژوهش، شناخت ویژگی‌های ظاهری، خوراک، زیستگاه و رفتارشناسی اژدها در قصّه‌های عامیانه است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که انگارۀ اندام‌وار اژدها، خوراک و زیستگاه وی در قصّه‌های عامه و باورهای حماسی و اساطیری هم‌پوشانی چشمگیری دارد. رویارویی اژدها و قهرمان بن‌مایه‌ای اساطیری- حماسی است که ریشه در نبرد میان خیر و شر دارد. در این نوشتار، با رفتارشناسی اژدها نشان داده‌است گاهی اژدها کنش‌ها و رفتارهایی در قصّه‌های مورد مطالعه دارد که نمی‌توان این موجود را شریرِ محض دانست، اگرچه بیشتر اژدها با کنش‌هایی ویرانگر ظاهر و در نبرد با قهرمان قصّه نابود خواهد شد. این کنش‌های مخرّب در قصّه‌های ایرانی عبارت از: شکار، نبرد با قهرمان، محاصرۀ آب، گرفتن قربانی و افسون‌گری. سرنوشت و سرانجام اژدها در قصّه‌ها با کنش-های مخرّب، انفعالی و یا سازنده‌اش تناسب دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

“(The king) Arrived to the Ditch from Kabul” A Note on Compound of Kabul/Zirang and China/Chinestan According to Kush-nama

نویسندگان [English]

  • sahar yousefi 1
  • Mmohammad Irani 2
  • Khalil Baygzadeh 2
  • Amir Abbas Azizifar 3
1 Persian Language and Literature Department, Faculty of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran.
2 Persian Language and Literature Department, Faculty of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran.
3 Persian Language and Literature Department, Faculty of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

1.Introduction
Myths and stories are important types of popular literature, and popular literature is one of the main forms of expression of popular culture. These public products have a large share in the cultural heritage of any nation. The deep layers of these stories are a reflection of the culture, thought and imagination of the people. These stories are among the oldest examples of the emergence of human thought and imagination, and among the various branches of popular culture and literature, they are considered to be the oldest human cultural heritage, and “If myths and stories "It should not be the oldest work and the oldest leak of the human mental system, but it is one of the oldest works left from human thought and imagination" (Mahjoub, 2008, vol. 1, p. 121). Myths, epics, myths, and folk tales originate from the collective unconscious of man and are inextricably linked. The dragon is also one of the common elements of myths, epics and folk tales. This mythical-epic creature has passed from the world of myth and epic and, by preserving most of its functions and actions, has entered the realms of folk tales. "Iranian Tales" with two hundred and eleven narrations in four volumes, is the first example of scientific collection of folk tales that has been provided in two decades by Anjavi Shirazi and a large collection of cultural researchers and all researchers confirm the authenticity of these stories. (cf. Marzelf, 1994, p. 106). Therefore, the four-volume collection of "Iranian Tales" of the statistical population of this study has been selected. In general, twenty-one dragons are shown in the statistical population. In ten stories from the four-volume collection of Iranian stories, a dragon appears, and in five stories, more than one dragon emerges. This article tries to answer the following questions: What are the characteristics of the dragon's appearance, food and habitat in folk tales, what actions did the dragon appear in the tales with, and what is his end in the tales.
                                              
2. Methodology
The research method in this paper is library and documentary and based on notes from written and non-written sources. In this study, the four-volume collection of Iranian folk tales collected by Anjavi Shirazi with the letters of Iranian tales, the patient stone doll, the flower to the spruce, and the orange and bergamot girl are examined. The present study uses descriptive-analytical methods to examine the apparent characteristics, feed and habitat of dragons in folk tales and to examine the actions and functions of dragons in tales, and finally this creature in myths To dig.
                                                                                            
3. Discussion
Iranian myths and legends are a reflection of a long-standing tradition in Iranian culture and civilization that has been transformed by the transformation of the barrier to self-destruction and continues to be supported by millennia: “Iranian myths, stories and tales There are ancient beings that include supernatural and transcendental beings. These myths, which have survived from the legend of Iran, reflect the views of the society to which they originally belonged ”(Curtis, 1997, p. 3). The dragon is one of these supernatural beings. In the legends of lands such as India, China and Babylon, the dragon is a symbol of drought, darkness and destructive floods, and in Iran it is a symbol of moral vices and a manifestation of deadly and evil forces (cf. Koyaji, 1999, p. 77). The dragon "in epic narratives and folk tales, is a manifestation of calamity, drought and evil. By destroying him, the hero restores blessings and comfort to the people ”(Pakbaz, 2006, vol. 1, p. 965). This evil creature is a prominent element in folk tales and stories, and provides the basis for the emergence of good and evil. The dragon has special appearance in the stories and is manifested in the legends by the way it prepares food and its habitat. The dragon does not behave in the same way and appears with different actions. The dragon determines the end of his life and finally his stories with his actions. The dragon's appearance, food, and habitat are then examined, then the dragon's behavior, and finally the creature in the stories. 
                                                                 
4. Conclusion
The dragon of fairy tales, in terms of its limbs, food and habitat, has the same characteristics as the mythical and epic dragon. Dragons and snakes are not separated from each other in some of the stories. The dragon is described in the stories as majestic, horned, eloquent, fiery, old, black, or green. The dragon has the power to kill humans and its prey with its powerful breath, and this is the feature that makes it a scary and invincible creature in the eyes of humans. Storytellers, like mythical and epic narratives, provide their food in the form of hunting or sacrifice. The dragon of fairy tales is always successful in hunting humans and wild animals or in sacrificing to the general public, but with the presence of the hero in eating Simorgh chickens or eating princes and princesses, it fails to draw the victim. In most cases, the habitat of this creature is either not identified or is associated with water. Wells, mountains, caves in the mountains, forests and deserts are other dragon places in fairy tales. Unlike the myths associated with the two elements of water and fire, the dragon of the tales maintains its connection with the water in the tales rather than the fire. Dragon actions are destructive and destructive in most stories, and therefore the evil dragon is killed. These actions include hunting, fighting the hero, blocking the water, capturing the victim, and enchanting. The battle of the dragon and the hero is rooted in the myth of the battle of good and evil. In these stories, the hero, like the epic narratives, represents Simorgh in the battle of good and evil. By circling the water, the dragon also shows the functions of taking the victim and fighting the hero, which is another manifestation of the battle between the forces of good and evil. The heroes of the stories, unlike the epic narratives that are likely to be defeated, are always victorious and dragonfly. Women and the general public have no role in fighting and killing dragons, and their dragon heroes must be the sons of the king (except for one example), and this thinking is rooted in the beliefs of the ancient Indian and Iranian gods. However, the destructive actions of the dragon make it an evil character, and evil is perishable in the minds of Iranians. Therefore, evil dragons are killed in stories, but sometimes the dragon does not show evil by having passive and constructive actions. Dragons with actions such as supporting and helping the hero or the action of his actions in the stories have caused us to no longer be able to call this creature a pure evil, and the dragon with such actions in the stories is not doomed to deat.

کلیدواژه‌ها [English]

  • dragon
  • food
  • habitat
  • behavior
  • Iranian stories
کتابنامه
- اوستا (کهن­ترین سرودهای ایرانیان). (1382). گزارش و پژوهش جلیل دوستخواه. چاپ نهم. تهران: مروارید.
- انجوی شیرازی، سیّدابوالقاسم. (1393). دختر نارنج و ترنج. چاپ سوم. جلد دوّم. تهران: امیرکبیر.
- انجوی شیرازی، سیّدابوالقاسم. (1393). گل به صنوبر چه کرد. چاپ دوّم. جلد اوّل. تهران: امیرکبیر.
-  انجوی شیرازی، سیّدابوالقاسم. (1355). عروسک سنگ صبور (قصّه­های ایرانی). چاپ اوّل. تهران: امیرکبیر.
-  انجوی شیرازی، سیّدابوالقاسم.  (1353). قصّه­های ایرانی. چاپ اوّل. تهران: امیرکبیر.
- پاکباز، روئین. (1385). دایره­المعارف هنر. جلد اوّل. چاپ اوّل. تهران: فرهنگ معاصر.
- پیگوت، ژولیت. (1374). شناخت اساطیر ژاپن. ترجمۀ باجلان فرّخی. چاپ اوّل. تهران: اساطیر.
- خالقی­مطلق، جلال. (1372). گل رنج­های کهن. چاپ اوّل. تهران: مرکز.
- رزمجو، حسین. (1381). قلمرو ادبیات حماسی ایران. جلد دوّم. چاپ اوّل. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- رستگار فسائی، منصور. (1379). اژدها در اساطیر. چاپ اوّل. تهران: توس.
- سرکاراتی، بهمن. (1385). سایه­های شکار شده. چاپ دوّم. تهران: طهوری.
- شوالیه، ژان و آلن گربران. (1384). فرهنگ نمادها. ترجمۀ سودابه فضایلی و علیرضا سید احمدیان. جلد اوّل. چاپ دوّم. تهران: جیحون
- طوسی، محمّد بن محمود بن احمد. (1387). عجایب­المخلوقات. چاپ سوم. تهران: علمی و فرهنگی.
- عسگری، زهرا ؛ فریده داوودی­مقدّم. (1397). «بررسی بازتاب نزاع سیمرغ و اژدها در قالی­های ایرانی». جستارهای ادبی. سال چهاردهم. شمارۀ 50. صص168-137.
- فیتس جرالد، چالز پاتریک. (1384). تاریخ فرهنگ چین. ترجمۀ اسماعیل دولتشاهی. چاپ دوّم. تهران: علمی و فرهنگی.
- قائمی، فرزاد. (1389) «تفسیر انسان­شناختی اسطورۀ اژدها و بن­مایۀ تکرارشوندۀ اژدهاکشی در اساطیر». جستارهای ادبی. سال چهل و سوم. شمارۀ 171. صص 26-1.
- کرتیس، وستا سرخوش. (1376). اسطوره­های ایرانی. ترجمۀ عبّاس مخبر. چاپ دوّم. تهران: نشر مرکز.
- کویاجی، جی. سی. (1378). اسطوره­های ایران و چین (ریشه­شناسی اسطوره­های شاهنامه و فنگ شین ین آی).ترجمۀ کوشیار کریمی­طاری. چاپ اوّل. تهران: نواندیش.
- مارزلف، اولریش. (1371). طبقه­بندی قصّه­های عامیانه. ترجمۀ کیکاووس جهانداری. چاپ اوّل. تهران: صدا و سیمای جمهوری اسلامی.
- محجوب، محمّدجعفر (1387). ادبیات عامیانۀ ایران(مجموعه مقالات دربارۀ افسانه­ها، آداب و رسوم مردم ایران). به کوشش حسن ذوالفقاری. جلد اوّل. چاپ اوّل. تهران: چشمه.
- مزداپور، کتایون (1386). داغ گل سرخ و چهارده گفتار دیگر دربارۀ اسطوره. چاپ دوّم. تهران: اساطیر.
- ویدن گرن، گئو (1377). دین­های ایران. ترجمۀ منوچهر فرهنگ. چاپ اوّل. تهران: آگاهان ایده.
- یونگ، کارل گوستاو (1387).انسان و سمبول­هایش. ترجمۀ محمود سلطانی. چاپ ششم. تهران: جامی.