نسبت‌سنجی قدرت و حقیقت در ضرب‌المثل‌های کُردی بر اساس نظریة فوکو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان وادبیات فارسی، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاداسلامی، کرمانشاه،ایران

2 دکتری زبان و ادبیات فارسی

چکیده

فولکلور اقوام گوناگون، مجموعه‌ای غنی از مواریث ذوقی و اندیشگانی ایشان است که جنبه‌های مختلف بافت‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آن قوم را بازتاب می‌دهد و نمودهای گوناگون قدرت حاکم را تبیین می‌کند. در مناطق کردنشین، ارکانی همچون خان، آقا، ارباب، شیخ و گاه روحانی نمودهای مختلف اهرم‌های قدرت بوده که کوشیده‌اند حقیقت را در راستای تثبیت و تقویت قدرت خویش در ادبیات عامه بازآفرینی کنند و بدین سان حافظة تاریخی قوم کرد را رقم بزنند. هدف پژوهش حاضر تبیین «نسبت قدرت و حقیقت» فوکویی در گفتمان مثل‌های عامه و محلی است تا پاسخی به این پرسش باشد که مراجع قدرت، باورهای حاکم بر زندگی عامۀ مردم را با چه معیار و تا چه میزانی توجیه کرده‌اند؟ کاوش در باورها و اندیشه‌های نهفته در مثل‌های عامه و محلی کرد، نشان می‌دهد که متابعت و انقیاد از اهرم‌های قدرت به گونه‌ای در اذهان مردم متمکن شده که این نهادها را همانا رژیم‌های حقیقی پنداشته‌اند که چاره‌جویی در برابر آنها بی‌ثمر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Power and Truth in Common Kurdish Parodies Based on Foucault's Theory

نویسندگان [English]

  • kativar ziraksaz 1
  • runak samadi 2
1 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran
2 PhD in Persian language and literature
چکیده [English]

The folklore of each nation is a measure to assess the cultural, social, political and economic progress of the nation, and a part of the popular culture and literature that reflects a variety of cultural, social, political and economic contexts that will illustrate the various manifestations of ruling power. The Kurdish people experienced various levers of power as Khan, Agha, Arbab, Sheikh, and sometimes clergyman have been illustrations of these levers of power in the Kurdish regions, and have recreated the truth in consolidating and strengthening their power in public literature. The purpose of the study explain Foucault's "relation of power and truth" in popular discourse and local literature, and to the question of which authorities have justified the power of the beliefs governing the life of the general public to what extent? Has responded Beliefs and thoughts in popular and local parables, such as the obedience of the popular class to the authorities of power, which are mostly local powers, have been excavated in this study, and its achievements have shown that this correspondence is widely considered to be the leverage of power and the modes of truth Linked to each other.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Truth and Power"
  • "Public Literature"
  • "Kurdish Proverbs"
  • "Michel Foucault"
- آقاگل‌زاده، فردوس (1385). تحلیل گفتمان انتقادی، تهران، نشر علمی و فرهنگی.
- احمدی، بابک (1394). مدرنیته و اندیشة انتقادی، تهران: نشر مرکز.
- استراترن، پل (1394).آشنایی با فوکو، ترجمه پویا ایمانی، تهران، نشر مرکز، چاپ دوم.
- اسلامی ندوشن، محمدعلی (1387). داستان داستان‌ها، چاپ نهم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- برسلر، چارلز(1386). درآمدی بر نظریه‌ها و روش‌های نقد ادبی، ترجمة مصطفی عابدینی‌فر، ویراستار دکتر حسین پاینده، تهران: نشر نیلوفر.
- پورعظیمی، سعید و قهرمانی ارشد، مصطفی (1391). پیش‌زمینه‌های استبدادپذیری در امثال فارسی، فصلنامه علمی-پژوهشی نقد ادبی، س 5، ش20، صص 98-73.
-تسلیمی، ادیب(1390). نقد ادبی نظریه‌های ادبی و کاربرد آن‌ها در ادبیات فارسی، تهران: نشر کتاب آمه.
- جونز، ویلیام تامس (1395). خداوندان اندیشه سیاسی، ترجمه علی رامین، تهران، نشر علمی و فرهنگی.
- جهانفرد، ژیار(1395). جاودانگی در سکوت، کرمانشاه: دیباچه.
- خزلی، مسلم، سلیمی، علی(1395). «زن در آینة ضرب‌المثل‌های کردی و عربی»، ادبیات تطبیقی کرمان، دورة 8، شمارة 15، صص113-135.
- درویشیان، علی‌اشرف (1371). سال‌های ابری، تهران: نگاه.
- دریفوس، هیویرت استیوارت(1382). وجود و قدرت هایدگر و فوکو، ترجمة حسینعلی شیدان شید،  نامة فرهنگ، شمارة 49، صص41-51.
- رُخزادی، علی(1385). گواره‌ی کورده‌واری په‌ند و قسه‌ی پیشینیان، سنندج: انتشارات کردستان.
- شکوه، حاج نصراله (1348). «ادبیات عامیانه سرآغاز ادبیات کودک»، علوم اجتماعی: فرهنگ مردم، شمارۀ چهاردهم، صص 154-139.
- صارمی، سهیلا (1382). سیمای جامعه در آثار عطار نیشابوری، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- ضمیران، محمد (1387).میشل فوکو، دانش و قدرت، تهران: انتشارات هرمس.
- فوکو، میشل (1381). نیچه، تبارشناسی و تاریخ، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
- فوکو، میشل (1392). دیرینه‌شناسی دانش، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران:  نی.
- فوکو، میشل (1393). تئاتر فلسفه؛ ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
- قاضی مرادی، حسن (1382). در پیرامون خودمداری ایرانیان، تهران: انتشارات آگاه.
- کهون، لارنس (1388). از مدرنیسم تا پست‌مدرنیسم. مجموعه مترجمان. ویراستار عبدالکریم رشیدیان، تهران: نشر نی.
- لاری کرمانشاهی، علی (1370). برفابه‌های بهاری، تهران: شباهنگ.
- محمدپور ، احمد، کریمی، جلیل و نشمیل معروف‌پور(1391). «مطالعة تفسیری بازنمایی زن در ضرب‌المثل‌های کُردی(گویش سورانی-مکریانی)» زن در فرهنگ و هنر، دورة4، شمارة3، صص83-65.
- مکاریک، ایرناریما (1384). دانشنامه نظریه‌های ادبی، ترجمة م. مهاجر، م. نبوی، تهران: نشر آگاه.
- میلز، سارا (1392). میشل فوکو، ترجمه مرتضی نوری، تهران، نشر مرکز.
- نش، کیت(1389). جامعه‌شناسی سیاسی معاصر، ترجمة محمّد تقی دلفروز، تهران: کویر.
- نظری، علی‌اشرف (1391). سوژه، قدرت و سیاست از ماکیاول تا پس از فوکو، تهران، آشیان.
- هاشمی دهکردی، سیّدجواد (1383). «فرهنگ مردم و افسانه‌های شهرکرد» مجموعه مقالات نخستین همایش ملی ایرانشناسی، جلد دوّم، تهران: بنیاد ایران‌شناسی، صص 470- 449.
- هگل، گئورگ ویلهلم فردریش (1387). خدایگان و بنده، ترجمه حمید عنایت، تهران، خوارزمی.
- هیندس، باری (1390). گفتارهای قدرت از هابز تا فوکو، ترجمه مصطفی یونسی، تهران، شرکت شیرازه کتاب.
- یاقوتی، منصور (1358). دهقانان، تهران: شباهنگ.