بازتاب آیین پهلوانی کشتی گرفتن در ازدواج در داستان‌های عامیانۀ فارسی با تکیه بر داستان‌های حسین‌قلی مستعان

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی

2 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

کُشتی، ورزش باستانی ایران، در داستان‌ها و منظومه‌های حماسی نمودهای فراوانی دارد. در داستان‌ها و منظومه‌های حماسی، پهلوانان همواره با مهارت و توان خود در کشتی شناخته می‌شوند و نبردهای تن‌به‌تن، از عناصر اصلی این داستان‌ها هستند. علاوه بر جنبۀ ورزشی، کشتی در آیین ازدواج نیز گاه نقشی مهم داشته است. زنان پهلوان که از ویژگی‌های ممتاز و گاه فراانسانی برخوردار بودند، تنها خواستگارهایی را شایستۀ ازدواج می‌دانستند که بتوانند در نبردی تن‌به‌تن، بر آن‌ها غلبه کنند. با کم‌رنگ شدن ادبیات حماسی، این آیین باستانی نیز به تدریج فراموش و حذف شد. با این حال، بازماندۀ این سنت را می‌توان در داستان‌های عامیانۀ ادب فارسی مشاهده کرد. این مقاله به روش تحلیلی-توصیفی نگاشته شده است. برای انجام این پژوهش، ابتدا چند داستان عامیانۀ فارسی که در آن زنان پهلوان شرط نبرد تن‌به‌تن را برای ازدواج پیش کشیده‌اند، بررسی شده است. سپس، پاورقی‌های حسین‌قلی مستعان، که در سال‌های 1300 تا 1350 بیشترین نفوذ را در میان عامۀ مردم داشته است، مطالعه شده است. بررسی داستان‌های عامیانۀ فارسی نشان می‌دهد که شرط نبرد تن‌به‌تن برای ازدواج، در میان زنان پهلوان رواج داشته است. در پاورقی‌های حسین‌قلی مستعان نیز به این موضوع اشاره شده است. مستعان در پاورقی‌های خود، به داستان‌هایی از زنان پهلوان اشاره می‌کند که در نبردی تن‌به‌تن، خواستگاران خود را شکست داده‌اند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که در داستان‌های عامیانۀ فارسی، کشتی از جامعۀ کوچک زنان پهلوان فراتر رفته و گسترش معنایی یافته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Reflecting the Martial Ritual of Wrestling in Marriage in Persian Folk Tales Based on the Stories of Hossein Gholi Mosta'ān

نویسندگان [English]

  • Mohammad Shadrooymanesh 1
  • Reza Gilaki 2
1 Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Kharazmi University, Tehran, Iran
2 Department of Persian Language and Literature, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Wrestling, an ancient Iranian sport, finds extensive representation in epic stories and poems. Heroes are consistently portrayed as skilled wrestlers, and hand-to-hand combat forms a central element of these narratives. Beyond its athletic significance, wrestling played a prominent role in the marriage ritual. Female Heroes, who possessed exceptional and sometimes superhuman attributes, deemed only those suitors worthy of marriage who could defeat them in a physical contest. With the decline of epic literature, this ancient practice gradually fell into oblivion. However, remnants of this tradition can still be observed in Persian folkloric narratives.
This article employs an analytical-descriptive approach. The research begins by examining several Persian folkloric tales wherein female Heroes set the condition of a wrestling match for marriage. Subsequently, the feuilleton (serial story) of Hossein Gholi Mosta'ān, who held considerable influence among the general public from 1300 to 1350 (1921-1971), is analyzed.
An examination of Persian folkloric narratives reveals that the stipulation of a wrestling match for marriage was prevalent among female Heroes. This theme is also alluded to in Mosta'ān's feuilleton’s (serial story), where he recounts stories of female Heroes who vanquish their suitors in physical combat.
The findings of this research indicate that the concept of wrestling in Persian folkloric narratives transcends the limited sphere of female Heroes and undergoes a semantic expansion.

کلیدواژه‌ها [English]

  • wrestling
  • Marriage
  • Epic literature
  • Folk literature
  • Hossein Gholi Mosta'ān