غزل معاصر ایران و جلوه های زیبایی شناسیِ نو معشوق (علمی-پژوهشی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ماکو، ماکو، ایران

چکیده

چکیده                                                                                
معشوق و توصیف و تصویر معشوق در غزل عاشقانۀ فارسی حضوری پر رنگ دارد؛ شاعران، همواره از زلف و لب و چشم و خط و خال و قد معشوق گفته‌اند و ابعاد زیبایی معشوق را به تصویر کشیده‌اند. زیبایی‎شناسی معشوق غزل سنّتی، زیبایی‎شناسی تکراری و قالبی است و شاعران اغلب، وجوه زیبایی یکسانی را در معشوق به تصویر کشیده‎اند؛ گویی این‌که همه، معشوق واحدی داشته‎اند و این عامل، ناشی از عدم تکیه بر تجارب فردی و واقعیت و ناشی از کلّی‎گویی و ذهن‎گرایی بوده است. این رویکرد به جمال‎شناسی معشوق در غزل نو، متحوّل می‎شود؛ شاعران با تجربه‎گرایی، فردیّت‎گرایی، واقع‎نمایی و تأکید بر دید شخصی، معشوق را آن‌چنان که هست، به تصویر می‎کشند و قدم در وادی خلق تصاویری متفاوت از غزل سنّتی در وجوه زیبایی معشوق نهاده و از تکرار تصاویر تکراری و ملال‎آور اجتناب می‎کنند. این تصاویر نو، نگاه نو و دیگرگونۀ شاعر معاصر را به معشوق و وجوه زیبایی او می‎نمایاند و نشان از تغییرات جدّی در تصویرگری زیبایی‎شناسی معشوق دارد. در مقالۀ حاضر تلاش شده است با روشی توصیفی–تحلیلی، به توضیح و تبیین این تغییر رویکرد در غزل معاصر در تصویر ابعاد زیبایی‎شناسی معشوق پرداخته شود و تصاویر و توصیفات نو و بی‎سابقه از وجوه زیبایی شناسی معشوق مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. نتیجۀ پژوهش حاضر نشان از تغییر رویکرد غزل‌سرایان معاصر در توصیف و تصویر معشوق دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Modern Iranian Ghazal and New Aesthetic Aspects of Beloved

نویسنده [English]

  • yaghub novruzi
faculty of persian language and literature,islamic azad university, maku branch, maku, iran
چکیده [English]

Abstract
Beloved is the axis of persian lyric poem and the description of beloved and invention related images have a colorful presence in the Persian love poem; Poets have always spoken about the beloved's lips, eyes, hair and depicted the dimensions of the beloved's beauty. The aesthetics of the beloved in traditional ghazal is a repetitive and stereotyped, and poets have often depicted the same aspects of beauty in the beloved; It seems like all poets had a single lover and this factor was caused by not relying on individual experiences and reality in description of beloved. This approach in aesthetic aspects of beloved, changed in persian modern Ghazal; this change result of relying to individualism, realism and emphasis on personal vision. With empiricism, individualism, realism and emphasis on personal vision, poets depict the lover as she is, and by creating images different from traditional ghazal about the beauty of the beloved, they do not repeat boring images. This article with a descriptive-analytical method, an attempt has been made to explain this change of approach in the contemporary persia ghazal in the image of the aesthetic aspects of the beloved. new and unprecedented images and descriptions of the aesthetic aspects of beloved have been investigated and analyzed. The result of the present research shows a change in the approach of contemporary persia ghazal in the description and imagery of the beloved.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: modern persian Ghazal
  • beloved aesthetics
  • innovation
  • imagery
  • description
منابع
آقابابایی خوزانی، زهرا .(1387). «بررسی نشانه‎های نامتعارف زیبایی در ادب فارسی». پژوهشهای ادب عرفانی(گوهر گویا). سال 2. شمارۀ 1.صص: 112-85
بدیع، علیرضا.(1395).ماه و ماهی. تهران: نشر چشمه
بدیع، علیرضا.(1397). از پنجرههای زندگی. تهران: فصل پنجم
بدیع، علیرضا.(1399). چلۀ تاک. چاپ یازدهم. تهران: نشر فصل پنجم
بهبهانی، سیمین.(1377). سیمین ، جای پا تا آزادی(مجموعه اشعار تهران: نیلوفر
بهبهانی، سیمین.(1385). مجموعۀ اشعار. چاپ سوم.تهران: نگاه
بهمنی، محمدعلی.(1377).گاهی دلم برای خودم تنگ می‌شود.تهران: دارینوش
بهمنی، محمدعلی.(1392). مجموعۀ اشعار. تهران: نگاه
ترکی، محمدرضا.(1388). هنوز اول عشق است. چاپ سوم. تهران: تکا
ترکی، محمدرضا.(1389). خاکستر آیینه. چاپ 1. تهران: انجمن شاعران ایران
ترکی، محمدرضا.(1397). سالهای بیترانگی. تهران: شهرستان ادبی
حسن‎لی، کاووس.(1385). «نوآوری در غزل». فصلنامۀ تخصصی شعر. سال 14. شماره46.صص: 34-27.
حسن‎لی، کاووس.(1383). گونههای نوآوری در شعر معاصر. تهران: ثالث
حقوقی، محمد.(1377). شعر نو از آغاز تا به امروز. چاپ دوم،تهران: نشر ثالث
حسین‎خانی، حامد. (1398). پرواز در پیله. چاپ1، تهران: انتشارات شانی
حسین‎خانی، حامد. (1393). واژههای وحشی. چاپ1، تهران: فصل پنجم
حسین‎خانی، حامد. (1382). یکشنبه صبح. کرمان: فانوس
خالقی‌ مطلق، جلال. (1375).«زیبایی کمال مطلوب زن در فرهنگ ایران». ایرانشناسی. شماره8 .صص:716 ـ 703
زحمتکش، حسین.(1392). نامحرمانه. چاپ2. کرج: نشر شانی
شفیعی کدکنی، محمدرضا.(1368). شاعر آیینهها.چاپ سیزدهم. تهران: آگه
شفیعی کدکنی، محمدرضا.(1349). صور خیال در شعر پارسی.تهران: نیل
شفیعی کدکنی، محمدرضا.( 1380). ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سلطنت. تهران: توس
شهریار،محمد حسین.(1387).دیوان شهریار.چ‌31. تهران: زرین و نگاه
صلاحی، عمران.(1389). پشت دریچههای جهان. چ اول. تهران: مروارید
صلاحی، عمران.(1397). گزینۀ اشعار. چ دهم. تهران: مروارید
طریقی، غلامرضا.(1392). ایمان بیاورید به تمدید فصل سرد. تهران: نشر نیماژ
طریقی، غلامرضا.(1393). هر لبت یک کبوتر سرخ است. چاپ سوم. تهران: سوره مهر
طریقی، غلامرضا.(1393. جهان غزلی عاشقانه است. چاپ1.تهران: نیماژ
طریقی، غلامرضا.(1395). با یاد شانه‌های تو. چاپ دوم. تهران: نیماژ
طریقی، غلامرضا.(1397). شلتاق. چ سوم. تهران: نشر چشمه
فومنی،  شیون. (1373). پیش پای برگ. رشت: شیون فومنی
فومنی،  شیون.(1394).از تو برای تو، به کوشش حامد فومنی. چاپ اول. تهران: ثالث
منزوی، حسین(1395). مجموعۀ اشعار. به کوشش محمد فتحی. چاپ چهارم. تهران: آفرینش و نگاه
نظری، فاضل.(1393). اقلیّت.چاپ 27. تهران: انتشارات سورۀ مهر
نظری، فاضل.(1398). کتاب. چاپ 30. تهران: انتشارات سورۀ مهر
نیستانی، منوچهر.(1393). مجموعۀ اشعار. به اهتمام صالح سجادی.چاپ اول. تهران: نگاه
نیمایوشیج. (1385).حرفهای همسایه. به کوشش سیروس طاهباز.تهران: نگاه
نیمایوشیج.(1364). دربارۀ هنر و شعر و شاعری. به کوشش سیروس طاهباز.تهران: نگاه